انواع هورمون چاقی | ۱۰ هورمونی که باعث افزایش وزن می شوند!

چاقی یکی از مشکلات شایع در جوامع امروزی است که عوامل متعددی در آن نقش دارند. علاوه بر رژیم غذایی، فعالیت بدنی و ژنتیک، یکی از مهم ترین دلایل چاقی، عدم تعادل هورمونی در بدن است. برخی از هورمون ها به طور مستقیم یا غیرمستقیم روی متابولیسم، اشتها و ذخیره چربی اثر می گذارند. در این مقاله، به بررسی ۱۰ هورمون چاقی که عامل اصلی اضافه وزن هستند، می پردازیم.

انسولین: هورمون ذخیره چربی

انسولین یکی از مهم ترین هورمون هایی است که در پانکراس تولید می شود و نقش کلیدی در تنظیم قند خون و چاقی دارد. این هورمون گلوکز را از خون به سلول ها منتقل می کند تا برای تولید انرژی مورد استفاده قرار گیرد. اما زمانی که بدن دچار مقاومت به انسولین شود، گلوکز به درستی مصرف نمی شود و در نتیجه به عنوان چربی ذخیره می شود. مصرف زیاد قند و کربوهیدرات های فرآوری شده، استرس و کم تحرکی از عوامل اصلی افزایش مقاومت به انسولین و چاقی هستند.

لپتین: هورمون سیری

لپتین از دیگر هورمون های چاقی است که توسط سلول های چربی ترشح شده و به مغز پیام می دهد که بدن به اندازه کافی انرژی دارد و نیازی به غذا نیست. اما در افراد چاق اغلب مقاومت به لپتین ایجاد می شود، به این معنی که مغز دیگر پیام سیری را دریافت نمی کند. در نتیجه، فرد حتی پس از خوردن مقدار زیادی غذا، احساس سیری نمی کند و به پرخوری ادامه می دهد. این مشکل معمولاً به دلیل مصرف غذاهای پرکالری، التهاب مزمن و اختلالات متابولیکی ایجاد می شود.

گرلین: هورمون گرسنگی

گرلین از دیگر هورمون های چاقی است که توسط معده ترشح شده و احساس گرسنگی را افزایش می دهد. زمانی که معده خالی باشد، سطح این هورمون افزایش می یابد و مغز را تحریک می کند تا فرد غذا بخورد. در برخی افراد، سطح گرلین به طور غیرطبیعی بالا می ماند و منجر به افزایش اشتها و پرخوری می شود. کاهش خواب، استرس و رژیم های غذایی نامتعادل می توانند سطح این هورمون را بالا نگه دارند.

کورتیزول: هورمون استرس و چاقی شکمی

کورتیزول که به عنوان “هورمون استرس” شناخته می شود، توسط غدد فوق کلیوی ترشح شده و در پاسخ به استرس افزایش می یابد. استرس مزمن منجر به افزایش مداوم سطح کورتیزول می شود که می تواند ذخیره چربی در ناحیه شکم را افزایش دهد. علاوه بر این، هورمون کورتیزول باعث افزایش میل به غذاهای پرکالری و شیرین می شود که در نهایت به چاقی منجر می شود.

استروژن: هورمون زنانه

از دیگر هورمون های چاقی می توان به استروژن اشاره کرد. استروژن یکی از هورمون های جنسی زنانه است که در مردان نیز به مقدار کمی وجود دارد. عدم تعادل استروژن می تواند منجر به افزایش وزن شود. در زنان، کاهش سطح استروژن در دوران یائسگی باعث افزایش چربی شکمی می شود. در مردان، افزایش بیش از حد استروژن ممکن است باعث تجمع چربی در ناحیه سینه و شکم شود. مصرف غذاهای فرآوری شده، چاقی و کم تحرکی می توانند سطح استروژن را به طور نامتعادل افزایش دهند.

تستوسترون: هورمون عضله ساز

تستوسترون هورمون اصلی مردانه است که در زنان نیز وجود دارد. این هورمون نقش مهمی در حفظ توده عضلانی و متابولیسم چربی دارد. کاهش سطح تستوسترون، به ویژه در مردان مسن، می تواند منجر به کاهش توده عضلانی و افزایش ذخیره چربی شود. کمبود خواب، استرس، رژیم غذایی ناسالم و سبک زندگی کم تحرک از دلایل اصلی کاهش تستوسترون هستند.

تیروئید: هورمون های T3 و T4

هورمون های تیروئیدی T3 و T4 که توسط غده تیروئید تولید می شوند، نقش مهمی در تنظیم متابولیسم و چاقی دارند. کم کاری تیروئید باعث کاهش سطح این هورمون ها شده و منجر به کاهش متابولیسم و افزایش وزن می شود. افرادی که از کم کاری تیروئید رنج می برند، معمولاً دچار خستگی، تجمع چربی و افزایش وزن ناگهانی می شوند.

ملاتونین: هورمون خواب

ملاتونین هورمونی است که چرخه خواب و بیداری را تنظیم می کند. کمبود خواب باعث کاهش ترشح ملاتونین شده و در نتیجه سطح سایر هورمون های مرتبط با چاقی مانند گرلین و لپتین را تغییر می دهد. افرادی که خواب کافی ندارند، معمولاً دچار افزایش اشتها و تمایل به مصرف غذاهای ناسالم می شوند که در نهایت به افزایش وزن منجر می شود.

اینکرتین ها: هورمون های گوارش

اینکرتین ها گروهی از هورمون های دستگاه گوارش هستند که نقش مهمی در تنظیم قند خون و اشتها دارند. دو هورمون اصلی این گروه، GLP-1  و GIP، باعث افزایش ترشح انسولین پس از غذا می شوند. تغییرات در سطح هورمون های اینکرتین می تواند منجر به چاقی شود، به خصوص در افرادی که رژیم غذایی ناسالمی دارند.

نوراپی نفرین: هورمون استرس

نوراپی نفرین یک هورمون و انتقال دهنده عصبی است که در شرایط استرس و هیجان ترشح می شود. این هورمون باعث افزایش ضربان قلب و آماده سازی بدن برای واکنش سریع می شود. اما استرس مزمن می تواند منجر به اختلال در تعادل نوراپی نفرین و افزایش میل به غذاهای پرچرب و شیرین شود که در نهایت به چاقی منجر می شود.

جمع بندی مطالب

هورمون ها نقش بسیار مهمی در تنظیم وزن و چاقی دارند. اختلال در تعادل این هورمون ها می تواند منجر به افزایش اشتها، کاهش متابولیسم و افزایش ذخیره چربی شود. با داشتن یک سبک زندگی سالم، کاهش استرس، مصرف غذاهای مغذی و داشتن خواب کافی، می توان تأثیر منفی این هورمون ها را کاهش داد و وزن را در محدوده سالم نگه داشت.